Δύο καναδοί επιστήμονες από το πεδίο της διατροφολογίας δημιούργησαν ένα υγιεινό υποκατάστατο του φοινικέλαιου. Η εφεύρεσή τους αναπαράγει τη διαδικασία που το σώμα χρησιμοποιεί για να δημιουργήσει τριγλυκερίδια και μπορεί να διατηρήσει τα υγρά φυτικά λίπη σε στέρεη μορφή σε θερμοκρασία δωματίου – το βασικό πλεονέκτημα του φοινικέλαιου.
Το έλαιο των ερευνητών θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μια εναλλακτική λύση στο άκρως προβληματικό φοινικέλαιο σε μια ποικιλία προ-επεξεργασμένων τροφών, όπως στη γνωστή πραλίνα σοκολάτας, στο φυστικοβούτυρο, στα μπισκότα και στη ζύμη της πίτσας, όπως επίσης σε καλλυντικά προϊόντα, ακόμα και σε οδοντόκρεμες.
Αν έχετε ποτέ δει τις λέξεις «χωρίς φοινικέλαιο» στην ετικέτα ενός προϊόντος, είναι επειδή το φοινικέλαιο αποτελεί ίσως την μεγαλύτερη αιτία αποψίλωσης τροπικών δασών παγκοσμίως. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, ορισμένα κράτη και εταιρίες συχνά προσπαθούν να αποποιηθούν των ευθυνών για τις τεράστιες σοδιές φοινικέλαιου λόγω της τάσης αποψίλωσης και άλλοι καταφέρνουν επιτυχώς να απαγορεύσουν εντελώς και υπεύθυνα την χρήση του στα παραγόμενα προϊόντα τους (όπως η Βρετανική πόλη του Chester και η Νορβηγία).
Ένας συνδυασμός πρότερων επιστημονικών ευρημάτων και οι εκπληκτικές φυσικές του ιδιότητες οδήγησαν σε μια 20ετή έκρηξη στην καλλιέργεια και χρήση του φοινικέλαιου στην παγκόσμια παραγωγή τροφίμων. Το 84% της παγκόσμιας παραγωγής παρέχεται μόνο από δύο χώρες, την Ινδονησία και τη Μαλαισία, όπου ολόκληρα πολύτιμα τροπικά δάση έχουν εξαφανιστεί για να δημιουργηθεί χώρος για τις τεράστιες καλλιέργειες φοίνικα.
Η προβολή του φοινικέλαιου και των πλεονεκτημάτων του έφτασε στην κορυφή της κατά τη διάρκεια της δεκαετία του ’80 και ’90, όταν οι διατροφολόγοι άρχισαν ευρέως να προειδοποιούν για τις καταστροφικές του επιδράσεις της κατανάλωσης μερικών υδρογονωμένων λιπαρών και trans λιπαρών. Οι παραγωγοί άρχισαν να αντικαθιστούν αυτά τα βλαβερά έλαια με φοινικέλαιο για πολλούς λόγου.
Ικανό να παραμένει σε στέρεα μορφή σε θερμοκρασία δωματίου εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά, το φοινικέλαιο έγινε ταχύτατα η πρώτη επιλογή για τους παραγωγούς. Επιπλέον, η παραγωγή είναι 500% περισσότερη ανά 4 στρέμματα σε σύγκριση με το ακριβώς επόμενο παραγόμενο έλαιο, το ηλιέλαιο.
Με το βλέμμα στραμμένο σε ένα πιο οικολογικό, υγιές μέλλον
Για τον Alejandro Marangoni, ερευνητή διατροφολογίας στο Πανεπιστήμιο του Guelph, η πρόκληση βρισκόταν στο πώς να δημιουργήσει ένα έλαιο που θα μπορούσε επίσης να παραμένει σε στέρεα μορφή σε θερμοκρασία δωματίου, και που παράλληλα να μην περιέχει τόσα κορεσμένα λιπαρά όπως για παράδειγμα το λάδι καρύδας.
Τα κορεσμένα λιπαρά, αν και απαραίτητα σε πολλές διεργασίας της βιολογίας μας που περιλαμβάνουν τη σύνθεση τεστοστερόνης, αυξάνουν κατά πολύ τον κίνδυνο καρδιοπάθειας, όταν καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες από άτομα με ανθυγιεινό τρόπο ζωής, όπως καθιστική εργασία ή βραδινή συνήθεια φαγητού.
Βέβαια, ο Marangoni δεν είναι ο πρώτος επιστήμονες που προσπάθησε. Πέρυσι, δύο πρώην μπαρίστες προσπάθησαν να συνθέσουν ένα υποκατάστατο από κόκκους καφέ. Ο Marangoni, όμως, χρησιμοποίησε μια διαδικασία που ονόμασε ενζυμική γλυκερόλυση, εμπνευσμένος από τον τρόπο που το σώμα παράγει τριγλυκερίδια με φυσικό τρόπο. Συνδύασε τα ένζυμα με την γλυκερίνη για να παράγει στέρεο φυτικό έλαιο χωρίς την προσθήκη επιπλέον κορεσμένων λιπαρών.
Η διαδικασία θα μπορούσε να επιτρέπει στους παραγωγούς τροφίμων να αποφύγουν τις καταστροφικές καλλιέργειες φοινικέλαιου, ενώ θα μπορούν ακόμα να διατηρούν χαμηλά τις τιμές τους, καθώς η ιδέα του Marangoni θα μπορούσε να εφαρμοστεί στα περισσότερα φυτικά έλαια όπως στο φυστικέλαιο ή στον βαμβακόσπορο.