Γιατί λοιπόν έχει τόση σημασία ο πολιτισμός; Ποιές είναι οι λέξεις που εξηγούν αυτό το τεράστιο κεφάλαιο της ζωής μας συνειδητά; Μάλλον δεν σκεφτόμαστε και τόσο συχνά να δώσουμε μία εξήγηση στο ερώτημα του τι μας προσφέρει ψυχικά η τέχνη. Κι αυτό συμβαίνει ίσως γιατί είναι ένα από τα πιο βαθιά ριζωμένα κομμάτια της ίδιας μας της ψυχής. Και έτσι περνά στη σκέψη μας ως κάτι δεδομένο που προϋπήρχε της δικής μας ύπαρξης ή έστω γεννήθηκε με μας στις απαρχές του κόσμου. Ένα δυναμικό και δημιουργικό ή άλλοτε διψασμένο κομμάτι του εαυτού μας που αποζητά την έκφραση με οποιονδήποτε τρόπο. Πολλές είναι εκείνες οι φορές μάλιστα που είδαμε ή ακούσαμε κάτι και ασυναίσθητα αισθανθήκαμε απελευθέρωση, λύτρωση και τόσα άλλα δυσεύρετα στην καθημερινή ζωή συναισθήματα. Τι κάνει το στοιχείο του πολιτισμού εν γένει αδιαίρετο από την ανθρώπινη φύση και κοινωνία τελικά;
Από τον άνθρωπο στην κοινωνία
Η τέχνη είναι μέρος του ανθρώπινου πολιτισμού για πολλούς αιώνες. Έχει χρησιμοποιηθεί για την έκφραση συναισθημάτων, για την επικοινωνία ιδεών και έχει αποτελέσει έναν τρόπο για να μεταδοθεί η γνώση από τη μια γενιά στην άλλη. Επιπλέον, είναι σημαντική στην πολιτιστική και κοινωνική μας ζωή γιατί είναι το μέσο μέσω του οποίου επεξεργαζόμαστε τα συναισθήματα και τις ιδέες μας. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο μάθησης, διδασκαλίας και επικοινωνίας. Η τέχνη παίζει ρόλο στην καταγραφή της ιστορίας μας και στην επαφή μας με τις προηγούμενες γενιές και τα μαθήματα που μπορούν έτσι να μας προσφέρουν για το μέλλον. Επιπροσθέτως, η τέχνη είναι ιδιαίτερα σημαντική ως σημαίνον του πολιτισμού σε ολόκληρο τον κόσμο. Έρευνες έχουν δείξει ότι η τέχνη μπορεί να επηρεάσει τη θεμελιώδη αίσθηση του εαυτού.
Ο πολιτισμός μιας κοινωνίας είναι κατά κάποιο τρόπο η αντανάκλασή της. Μας βοηθά να εκφραζόμαστε και να κατανοούμε τον εαυτό μας αλλά και να επικοινωνούμε μεταξύ μας, να συσχετιζόμαστε. Έτσι δημιουργούμε αέναα τον πολιτισμό μας μέσω μίας συνεχούς επικοινωνίας. Η τέχνη αποτελεί μέσω για αυτοστοχασμό αλλά και για κοινωνική καθοδήγηση και επιρροή. Άλλωστε η ιστορία μας έχει δείξει πως τα καλλιτεχνικά κινήματα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στις κοινωνικές αλλαγές παγκοσμίως. Είναι λοιπόν η τέχνη που μπορεί να ταράξει τα στάσιμα νερά μιας κοινωνίας και να οδηγήσει τους ανθρώπους στην αλλαγή αναχρονιστικών σκέψεων και πολιτικών κλίσεων.
Από την κοινωνία στον άνθρωπο
Όπως ειπώθηκε και παραπάνω η τέχνη είναι ο τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων, όταν τα λόγια δεν μπορούν να εκφράσουν εύκολα τα συναισθήματα και τις σκέψεις. Έτσι, η τέχνη, ο κάθε ξεχωριστός πολιτισμός όλων των κοινωνιών είναι ένας άλλος παγκόσμιος τρόπος να εκφραστούν κοινές ιδέες και συναισθήματα. Οι άνθρωποι μαζικά δηλώνουν τι νιώθουν, πως ζουν, τι βιώματα έχουν και πως τα αντιμετωπίζουν. Ο ρόλος της τέχνης στην κοινωνία είναι να ενώνει τις μάζες και να συνδέει τους ανθρώπους.
Εκτός από το έργο που προσφέρει ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά στην τέχνη και στον πολιτισμό, η στήριξη που μπορεί να πάρει κανείς από αυτά είναι τεράστια. Για πολλούς ανθρώπους η τέχνη ήταν, είναι και θα είναι πάντα μέρος της ζωής τους. Αποτελεί βασικό μέρος της προσωπικότητάς τους ή του τρόπου με τον οποίο επιλέγουν να ζουν τη ζωή τους. Επιπλέον, τέχνη έχει την ικανότητα να βοηθά τους ανθρώπους να περάσουν μερικές από τις πιο δύσκολες στιγμές τους στη ζωή.
Η τέχνη τους βοηθά να συνδεθούν μεταξύ τους σε ένα βαθύτερο επίπεδο, είτε μιλώντας στη γλώσσα τους είτε οπτικοποιώντας τις σκέψεις τους διαφορετικά. Ορισμένα έργα τέχνης μιλούν σε κάποιον περισσότερο από άλλα και όλοι σίγουρα έχουν ένα έργο τέχνης που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για αυτούς. Για παράδειγμα, η ζωγραφική, η αρχιτεκτονική, η γλυπτική τέχνη, η μουσική, η λογοτεχνία, το θέατρο και πολλές άλλες καλές τέχνες μπορούν να θεωρηθούν ως αποθήκη της συλλογικής μνήμης μιας κοινωνίας.
Από την τέχνη στην ψυχή
Μετά από όλες αυτές τις πληροφορίες η ερώτηση είναι μία. Πως μας αγγίζει τελικά η τέχνη ψυχικά; Ποιό είναι το πολυπόθητο αποτύπωμα; Η σημασία των τεχνών στην υγεία και την ευημερία είναι καλά τεκμηριωμένη. Το σχέδιο, η ζωγραφική, το θέατρο, η μουσική και άλλες μορφές τέχνης συμβάλλουν με επιτυχία στη μείωση των επιπέδων άγχους. Η τακτική συμμετοχή σε κάποια μορφή τέχνης μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της σωματικής, ψυχικής και συναισθηματικής ευεξίας. Ακόμη και επαγγελματίες ψυχικής υγείας έχουν συνειδητοποιήσει το όφελος της τέχνης στον ψυχισμό και έχουν ενσωματώσει αυτό το κομμάτι στα πρωτόκολλα θεραπείας.
Η τέχνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων πολλών σωματικών καθώς και ψυχικών ζητημάτων όπως η κατάθλιψη, το μετατραυματικό στρες, οι επακόλουθες ασθένειες, οι διατροφικές διαταραχές και πολλά άλλα ζητήματα. Ο καθένας μπορεί να βελτιώσει την ψυχική του κατάσταση, αισθανόμενος δημιουργικός και χρήσιμος μέσα από οποιαδήποτε μορφή τέχνης και πολιτισμού. Το να παράγεις τέχνη και να επικοινωνείς την ψυχή σου στους γύρω σου είναι σωτήριο.
Όταν συμμετέχουμε σε μία μορφή τέχνης, το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου ενεργοποιείται. Ακόμα κι αν ανησυχούμε ότι δεν είμαστε αρκετά καλοί σ αυτό που κάνουμε ή ότι θα μας κρίνουν αρνητικά, καλό είναι να τολμάμε να παράγουμε οποιαδήποτε μορφή τέχνης που μας προσφέρει χαρά, έκφραση και ανακούφιση. Η τέχνη και ο πολιτισμός είναι εδώ για να μας κάνουν να νιώθουμε ανάλαφροι και ζωτικοί ξανά. Έρευνες έχουν δείξει ότι κατά τη διάρκεια παραγωγής τέχνης όπως η ζωγραφική ο εγκέφαλος των ανθρώπων που ζωγράφιζαν άρχισε να δραστηριοποιείται. Η αυξημένη ροή αίματος στην περιοχή του εγκεφάλου όπου βρίσκεται το κέντρο ανταμοιβής μας δείχνει ότι η τέχνη είναι ιδανικό μέσο υποβοήθησης της ψυχικής θεραπείας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η θεραπευτική τέχνη συνίσταται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας για σοβαρές παθήσεις όπως οι διατροφικές διαταραχές, η κατάθλιψη και οι εθισμοί.
Από τον πολιτισμό στην εκπαίδευση και vice versa
Η τέχνη είναι ένας καταπληκτικός τρόπος για την ανάπτυξη των γνωστικών δεξιοτήτων. Βοηθά τους μαθητές να αναπτύξουν τη δημιουργικότητά τους και τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Ο πολιτισμός και η τέχνη είναι και πρέπει να συνεχίσουν να είναι παρόντες στην εκπαίδευση και στο σχολείο. Ο ρόλος τους συχνά είναι καθοριστικός από τις πολύ μικρές ηλικίες, καθώς βοηθά το παιδί να επεξεργαστεί πρωτόγνωρα συναισθήματα και να κατανοήσει το νέο περιβάλλον. Είναι με άλλα λόγια ένα πολύτιμο εργαλείο εκπαίδευσης.
Η συναναστροφή των παιδιών κάθε ηλικίας με την τέχνη κάθε είδους μπορεί να προσφέρει αυτοπεποίθηση και αίσθηση του επιτεύγματος. Έτσι, μεγαλώνουμε ανθρώπους ικανούς, με κριτική και σύνθετη σκέψη, δημιουργικούς για οποιοδήποτε επάγγελμα και αν διαλέξουν και με συλλογικές δεξιότητες έτοιμους να συνεργαστούν με ομαδικό πνεύμα. Επιπροσθέτως, το παιδί νιώθει μέλος μία ομάδας, μίας κοινότητας καλλιτεχνών, ατόμων που μπορούν να μοιραστούν μαζί ανάγκες και συναισθήματα. Η κοινωνικοποίηση λοιπόν είναι μονόδρομος σε αυτόν τον υπέροχο δρόμο της τέχνης.
Τέλος, η διδασκαλία της τέχνης και η επαφή των παιδιών κάθε ηλικίας και όχι μόνο οδηγούν στη γνωριμία με ολόκληρο τον κόσμο. Υπάρχει τόση πολυμορφία στον κόσμο, τόσες χώρες, φυλές, διαφορετικοί, ξεχωριστοί πολιτισμοί και τέχνες. Σίγουρα είναι δύσκολο να τις αγγίξουμε όλες. ωστόσο, η γνώση που μας προσφέρει η τέχνη είναι ότι πιο άμεσο για να έρθουμε σε επαφή με τη διαφορετικότητα. Έτσι ξεκινά η συζήτηση, έτσι ξεκινά η κινητοποίηση. Αυτό είναι αδιαπραγμάτευτα ένα σπουδαίο μέσο για να καταρριφθεί κάθε είδους ρατσισμός και μισαλλοδοξία. Η τέχνη μας χαρακτηρίζει και μας εκφράζει ως πολιτικά και κοινωνικά όντα. Δομεί ολοκληρωμένες προσωπικότητες με φωνή και άποψη. Και εμείς είμαστε οι δημιουργοί του εαυτού μας.
ΠΗΓΗ:maxmag.gr
